ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ

Το λεπτό έντερο αποτελεί το μεγαλύτερο σε μήκος τμήμα του πεπτικού συστήματος, με μήκος που ποικίλλει και μπορεί να φτάσει και τα 5 μέτρα. Εκτείνεται από το πέρας του δωδεκαδακτύλου (σύνδεσμος του Treitz), μέχρι την ειλεοτυφλική βαλβίδα, όπου μεταπίπτει στο παχύ έντερο. Το λεπτό έντερο κρέμεται από μια δομή λιπώδους ιστού μεταξύ δύο μεμβρανών περιτοναίου, το μεσεντέριο, το οποίο φέρει τα αγγεία του και λεμφαδένες, ενώ κινείται σχεδόν ελεύθερα μέσα στην κοιλία. Ανατομικά χωρίζεται στη νήστιδα (αρχικό τμήμα) και τον ειλεό (τελικό τμήμα). Η λειτουργία του λεπτού εντέρου αφορά στην προώθηση των τροφών μέσω του περισταλτισμού του και κυρίως στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές, γεγονός που το καθιστά το μόνο τμήμα του πεπτικού συστήματος, η έλλειψη του οποίου είναι ασύμβατη με τη ζωή, αφού απαιτείται τουλάχιστον μήκος μεγαλύτερο του ενός μέτρου για την επαρκή απορρόφηση ουσιών. Το λεπτό έντερο επίσης εκκρίνει μια σειρά ορμονών και ενζύμων για τη λειτουργία της πέψης.

Λεπτό έντερο (σκούρο χρώμα) και μεσεντέριο (κίτρινο χρώμα).

Οι κακοήθειες του λεπτού εντέρου είναι σπάνιες, ενώ μπορεί να αποτελεί εστία γενικευμένης διασποράς άλλων νεοπλασμάτων της κοιλίας ή ανάπτυξης λεμφώματος. Οι συγγενείς ανωμαλίες αφορούν διαταραχές της περιστροφής του κατά την εμβρυική περίοδο και εμβρυολογικά υπολείμματα, όπως η Μεκέλειος απόφυση. Τα φλεγμονώδη νοσήματα, όπως ή νόσος του Crohn, προσβάλουν επίσης το λεπτό έντερο και ιδίως το τελικό του τμήμα. Τέλος, η απόφραξη του πεπτικού σωλήνα, ποικίλλης αιτιολογίας (συμφύσεις, κήλες, νεοπλάσματα), συχνά εμπλέκει το λεπτό έντερο και καλείται επίσης ειλεός (δεν πρέπει να συγχέεται με το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου που επίσης ονομάζεται ειλεός).
Η διάγνωση των παθήσεων του λεπτού εντέρου είναι ενίοτε δυσχερής, καθώς με την κολονοσκόπηση δεν μπορουν να ελεγχθούν παρά μόνο μερικά εκατοστά του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου. Υπάρχουν μέθοδοι όπως η ενδοσκοπική κάψουλα (μικροκάμερα που καταπίνει ο ασθενής και λαμβάνει φωτογραφίες) και η μαγνητική εντερόκλυση, οι οποίες είναι πιο ειδικές για το λεπτό έντερο. Επίσης η αξονική και η μαγνητική τομογραφία κοιλίας μπορεί να είναι επιβοηθητικές.

Τα κύτταρα της εσωτερικής επιφάνειας του στομάχου εκκρίνουν υδροχλωρικό οξύ για τη διάσπαση των τροφών, ενώ ο ίδιος ο στόμαχος προστατεύεται από τα υγρά του με μια σειρά αμυντικών μηχανισμών. Η διαταραχή αυτών των μηχανισμών για διάφορους λόγους, ευθύνεται κυρίως για την εμφάνιση των καλοήθων παθήσεων του στομάχου, που αφορούν την ανάπτυξη έλκους και τις επιπλοκές που σχετίζονται με αυτό (αιμορραγία, διάτρηση, πυλωρική στένωση).
Οι κακοήθεις παθήσεις του στομάχου αφορούν κυρίως τον καρκίνο του στομάχου, μια επιθετική νόσο,της οποίας η πρόγνωση βελτιώνεται με την πρώιμη διάγνωση. Άλλοι σπανιότεροι όγκοι που εμφανίζονται στο στόμαχο είναι οι στρωματικοί όγκοι ή GIST, των οποίων ο βαθμός κακοήθειας ποικίλλει και μπορεί να έχουν ακόμη και καλοήθη συμπεριφορά.
Το δωδεκαδάκτυλο αποτελεί το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου, αμέσως μετά από το στόμαχο, ενώ πήρε το όνομά του από το μήκος του, το οποίο είχε υπολογιστεί να είναι δώδεκα δακτύλων. Έχει το σχήμα του λατινικού γράμματος C, σχηματίζοντας μια αγκύλη γύρω από την κεφαλή του παγκρέατος και ανατομικά χωρίζεται σε τέσσερις μοίρες. Στη δεύτερη μοίρα του δωδεκαδακτύλου εκβάλουν από κοινού ο χοληδόχος και ο παγκρεατικός πόρος. Αυτοί οι δύο πόροι χύνουν στο δωδεκαδάκτυλο χολή και παγκρεατικό υγρό, υγρά που παράγονται στο ήπαρ (συκώτι) και το πάγκρεας αντίστοιχα, τα οποία χρησιμεύουν στη διάλυση ορισμένων συστατικών των τροφών (πχ λιπιδίων) και αλκαλοποιούν (εξουδετερώνουν) το όξινο γαστρικό υγρό.
Οι καλοήθεις παθήσεις του δωδεκαδακτύλου αφορούν συνήθως την ανάπτυξη ελκών, για τα οποία ενοχοποιείται κυρίως ένα μικρόβιο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter Pylori), το οποίο εκριζώνεται φαρμακευτικά. Οι κακοήθεις παθήσεις του δωδεκαδακτύλου είναι σχετικά σπάνιες και αντιμετωπίζονται όπως οι κακοήθεις όγκοι της κεφαλής του παγκρέατος, μιας και τα δύο όργανα μοιράζονται την ίδια αιμάτωση.


  • Μεκέλειος απόφυση (εκκόλπωμα του Meckel)
  • Νόσος του Crohn
  • Απόφραξη εντέρου (ειλεός)
Μεκέλειος απόφυση (εκκόλπωμα του Meckel)

H Μεκέλειος απόφυση αποτελεί υπόλειμμα του ομφαλοεντερικού πόρου που υπάρχει στην εμβρυική ζωή και είναι η πιο συχνή συγγενής ανωμαλία του πεπτικού συστήματος (συχνότητα 1-3%).  Συνήθως εντοπίζεται στο τελευταίο ένα μέτρο του λεπτού εντέρου (τελικός ειλεός) και ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια σκωληκοειδεκτομής.

Μεκέλειος απόφυση

Ποια τα συμπτώματα της Μεκελείου απόφυσης;

Όπως προαναφέρθηκε, συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα και ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια σκωληκοειδεκτομής. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, αυτά αντανακλούν την υποκείμενη κατάσταση της απόφυσης. Έτσι, όταν υπάρχει φλεγμονή, η εικόνα είναι παρόμοια της οξείας σκωληκοειδίτιδας. Συχνά η Μεκέλειος απόφυση φέρει έκτοπο γαστρικό βλεννογόνο ο οποίος ανιχνεύεται με σπινθηρογράφημα με τεχνήτιο (Tc99 ). Αυτό μπορει να προκαλέσει εξέλκωση ή και διάτρηση, καθώς και εικόνα αιμορραγίας πεπτικού. Αν η Μεκέλειος απόφυση προκαλέσει εγκολεασμό του εντέρου (είσοδος ενός τμήματος μέσα στο γειτονικό) ή συστροφή, τότε υπάρχει εικόνα εντερικής απόφραξης.

Ποια η θεραπεία της Μεκελείου απόφυσης;

Όταν η Μεκέλειος απόφυση αναγνωρίζεται είτε κατά τη διάρκεια άλλης επέμβασης, είτε απεικονιστικά, πρέπει να υφίσταται αφαίρεση, ώστε να αποφευχθούν οι επιπλοκές που προαναφέρθηκαν. Η θεραπεία σήμερα συνίσταται κυρίως στη λαπαροσκοπική αφαίρεση, ενώ σπανιότερα μπορεί να απαιτηθεί εντερεκτομή, δηλαδή αφαίρεση του τμήματος εκείνου του λεπτού εντέρου που φέρει την απόφυση.

Νόσος του Crohn

Η νόσος του Crohn είναι μια χρόνια, αγνώστου αιτιολογίας φλεγμονώδης νόσος του πεπτικού συστήματος. Μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού συστήματος από το στόμα μέχρι τον πρωκτό, με συχνότερη προσβολή στο τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου (τελική ειλεϊτιδα), το οποίο εμπλέκεται στο 60% των περιπτώσεων. Η νόσος προσβάλει όλες τις στιβάδες του τοιχώματος του πεπτικού σωλήνα, καταλείποντας υγιείς περιοχές ανάμεσα στις προσβεβλημένες. Είναι πιθανό να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με πιο συχνή την εμφάνιση της όμως σε νεαρούς ενήλικες, μεταξύ 2ης και 4ης δεκαετίας της ζωής.

Ποια τα συμπτώματα της νόσου του Crohn;

Η πορεία της νόσου είναι χρόνια και διαλείπουσα, χαρακτηριζόμενη από εξάρσεις και υφέσεις. Σε οξεία φάση εμφανίζονται κολικοειδή κοιλιακά άλγηπυρετική κίνηση, ανορεξία και βλεννοαιματηρές κενώσειςΧρονίως, εμφανίζονται συρίγγια, είτε μεταξύ του εντέρου και του δέρματος (εντεροδερματικά συρίγγια) ή μεταξύ διαφόρων τμημάτων του εντέρου ή μεταξύ του εντέρου και άλλων οργάνων , π.χ. την ουροδόχο κύστη (εσωτερικά συρίγγια). Επίσης η νόσος μπορεί να προκαλέσει συρίγγια και αλλοιώσεις στο δέρμα γύρω από τον πρωκτό. Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει στένωση διαφόρων τμημάτων του εντέρου, συχνά στο τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου, που προκαλεί εικόνα ατελούς ή πλήρους εντερικής απόφραξης (ειλεός). Επειδή οι βλάβες στη νόσο του Crohn αφορούν  όλο το τοίχωμα του εντέρου, μπορεί να προκληθεί διάτρηση, με σχηματισμό αποστημάτων ή ακόμη και περιτονίτιδας. Η παρουσία της νόσου αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου. Άλλες εκδηλώσεις αποτελούν η εμφάνιση στοματικών αφθωδών αλλοιώσεων καθώς και εξωεντερικές εκδηλώσεις, όπως αρθρίτιδεςδερματικές αλλοιώσεις (οζώδες ερύθημα), επιπεφυκίτιδες, ιριδοκυκλίτιδες κ.α.

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου του Crohn;

Η αρχική υποψία τίθεται από την κλινική εικόνα και τα συμπτώματα, είτε στην οξεία φάση, είτε λόγω των επιπλοκών (συρίγγια, στένωση, διάτρηση). Όχι σπάνια ασθενείς με τη νόσο οδηγούνται στο χειρουργείο με άλλη διάγνωση, τα συμπτώματα της οποίας είναι παρόμοια (πχ κοιλιακό άλγος και φλεγμονή της οξείας σκωληκοειδίτιδας ή παραεδρικά συρίγγια) και κατόπιν αποδεικνύεται η ύπαρξή της. Η διάγνωση μπαίνει με κολονοσκόπηση και λήψη βιοψιών από τις προσβεβλημένες περιοχές. Πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση από κολίτιδες άλλης αιτιολογίας και από το έτερο κοινό φλεγμονώδες νόσημα, την ελκώδη κολίτιδα.

Ποια η θεραπεία της νόσου του Crohn;

Η θεραπεία είναι κατά βάση φαρμακευτική, στοχεύοντας να κρατάει τη νόσο σε ύφεση και να προλαμβάνει την εμφάνιση των επιπλοκών της. Συνίσταται στη χορήγηση διαφόρων φαρμάκων ανάλογα με τη βαρύτητα και την εξέλιξή της. Περιλαμβάνει τη χορήγηση παραγώγων του σαλικυλικού οξέοςκορτικοστεροειδώνανοσοκατασταλτικών και βιολογικών παραγόντων. Οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικό κλινικοεργαστηριακό έλεγχο και ενδοσκοπήσεις, για τoν έλεγχο της εξέλιξης της νόσου αλλά και για τυχόν ανάπτυξη κακοήθειας, αφού οι πάσχοντες εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η χειρουργική θεραπεία περιορίζεται στον έλεγχο των επιπλοκών της νόσου.

Ποια η θέση της χειρουργικής στη θεραπεία της νόσου του Crohn;

Η νόσος του Crohn είναι μια χρόνια πάθηση του πεπτικού συστήματος, που σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα (αφορά μόνο το παχύ έντερο), μπορεί να αφορά οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού σωλήνα. Ως εκ τούτου, η αφαίρεση ενός πάσχοντος τμήματος δε θεραπεύει τη νόσο, η οποία μπορεί ακολούθως να εμφανιστεί οπουδήποτε αλλού. Αντιθέτως, περιορίζει το μήκος του εντέρου που απομένει, καθιστώντας προβληματική μια μελλοντική εκτομή που θα είναι πραγματικά απαραίτητη. Γι’ αυτό το λόγο η χειρουργική περιορίζεται στην αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου, στενώσεων, συριγγίων και διατρήσεων. Οι ασθενείς με στενώσεις του εντέρου αντιμετωπίζονται κατά προτίμηση με πλαστική των στενώσεων ή εκτομή του στενωμένου τμήματος του εντέρου. Για τα συρίγγια ο τρόπος αντιμετώπισης ποικίλλει ανάλογα με την εντόπισή τους, ενώ μια πιθανή διάτρηση του εντέρου αντιμετωπίζεται όπως σε άλλες περιπτώσεις άλλης αιτιολογίας σε επείγουσα βάση. Παρά τη γενική αρχή ότι η θεραπεία της νόσου είναι βασικά φαρμακευτική, με τα υπάρχοντα δεδομένα, ένας ασθενής με τη νόσο στατιστικά έχει περισσότερες πιθανότητες  να υποβληθεί σε κάποια χειρουργική επέμβαση κάποια στιγμή της ζωής του, εξαιτίας της εμφάνισης των επιπλοκών της νόσου.

Απόφραξη εντέρου (ειλεός)

Ο όρος ειλεός αφορά την απόφραξη οποιουδήποτε τμήματος του εντέρου και δεν ταυτίζεται με τον ανατομικό όρο, ο οποίος αναφέρεται στο τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου. Το λεπτό έντερο αποτελεί μια συχνή εστία απόφραξης του πεπτικού συστήματος, ποικίλλης αιτιολογίας. Συχνότερες αιτίες είναι οι διάφοροι όγκοι (κυρίως στο παχύ έντερο), οι κήλες (όταν περιλαμβάνουν και αποφράσσουν το έντερο) και οι συμφύσεις (δημιουργούνται από προηγούμενες επεμβάσεις στην κοιλία). Σπανιότερες αιτίες είναι η συστροφή και ο εγκολεασμός του εντέρου, όγκοι του λεπτού εντέρουξένα σώματα κ.α. Ο ειλεός επίσης μπορεί να μην οφείλεται σε απόφραξη του εντέρου, αλλά να είναι παραλυτικός, δηλαδη να οφείλεται σε αναστολή της κινητικότητας του εντέρου (μετεγχειρητικά, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, φάρμακα, κοιλιακές φλεγμονες κλπ).

Ποια τα συμπτώματα του ειλεού;

Ο ειλεός διακρίνεται σε πλήρη, όταν παρεμποδίζεται η διέλευση και των αερίων και των κοπράνων και σε ατελή, όταν παρεμποδίζεται η διέλευση των κοπράνων και επιτρέπεται έστω και μερικώς η διέλευση των αερίων. Αναλόγως λοιπόν, προκαλείται αναστολή αποβολής κοπράνων ή και αερίωνδιάταση της κοιλίαςέμετοι (μπορεί να είναι και κοπρανώδεις) και κολικοειδή κοιλιακά άλγη.

Πώς γίνεται η διάγνωση του ειλεού;

Η κλινική εικόνα και η ακρόαση της κοιλίας δίνουν πάρα πολλές πληροφορίες, όπως και η αναγνώριση πιθανής υποκείμενης αιτίας (πχ κήλες, μετεγχειρητικές ουλες κλπ). Απεικονιστικά, η απλή ακτινογραφία κοιλίας βάζει συνήθως τη διάγνωση, ενώ συχνα για την ανάδειξη της υποκείμενης αιτίας μπορεί να απαιτηθεί αξονική τομογραφία.

Ποια η θεραπεία του ειλεού;

Αρχικά πρέπει να γίνει αποσυμφόρηση της κοιλίας με τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα (Levine) και διόρθωση των ηλεκτρολυτικών διαταραχών που προκαλούνται καθώς και ενυδάτωση των ασθενών. Πλήρης ειλεός που δεν υποχωρεί το πολύ σε 48 ώρες πρέπει να οδηγείται επειγόντως στο χειρουργείο για αντιμετώπιση. Το είδος της παρέμβασης εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία.


ΧΡΗΣΤΟΣ Θ. ΧΑΡΙΣΗΣ

Με γνώμονα την ειλικρινή σχέση γιατρού–ασθενούς, πρωταρχικός μας στόχος είναι η σωστή ενημέρωση των ασθενών για τα προβλήματα που τους απασχολούν. Παρέχουμε μια πλούσια πηγή πληροφόρησης για όλο το εύρος των χειρουργικών παθήσεων, με βάση τα σύγχρονα δεδομένα της διεθνους βιβλιογραφίας και χειρουργικής πρακτικής, την καθημερινή εμπειρία και τριβή μας με πληθώρα ασθενών, αλλά και τη διαρκή ενημέρωση και εξοικείωση με τις νεότερες τεχνικές στο πεδίο της Γενικής Χειρουργικής.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

March 2024
M T W T F S S
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

2020 Copyright christoscharisis.gr