Η κήλη αποτελεί μια προβολή ενός σπλάγχνου της κοιλίας διαμέσου ενός χάσματος του κοιλιακού τοιχώματος, το οποίο είτε αντιστοιχεί σε ένα ούτως ή άλλως «ευαίσθητο» σημείο για τη δημιουργία κήλης (βουβωνική περιοχή, ομφαλός), ή σε ένα επίκτητο σημείο (χειρουργική τομή, τραυματισμος του κοιλιακού τοιχώματος). Αντίστοιχα με το σημείο δημιουργίας, η κήλη ονομάζεται βουβωνοκήλη, μηροκήλη, ομφαλοκήλη, κοιλιοκήλη, μετεγχειρητική κήλη κλπ. Αποτελείται από το σάκκο της κήλης, που αντιστοιχεί στο περιτόναιο (σακκοειδής υμένας που περικλύει τα σπλάγνα της κοιλίας) και το περιεχόμενό της που αντιστοιχεί σε ενδοκοιλιακά σπλάγχνα (λεπτό και παχύ έντερο, μείζον επίπλουν κλπ).
Σχηματική απεικόνιση ομφαλοκήλης
Η κήλη γίνεται αντιληπτή ως μία διόγκωση στην περιοχή της κοιλίας, η οποία συχνά «μπαινοβγαίνει» ή «κλωτσάει» ανάλογα με τις κινήσεις, το βήχα, τη σύσπαση της κοιλιάς κ.α. Μια κήλη αν δεν αντιμετωπιστεί χειρουργικά (είναι ο μόνος τρόπος θεραπείας) μπορεί να παραμείνει μονίμως εκτός του κοιλιακού τοιχώματος (μη ανατασσόμενη), ή ακόμη το σπλάγχνο το οποίο περιέχει (πχ έντερο) να στραγγαλιστεί, με αποτέλεσμα ειλεό ή και νέκρωση και διάτρησή του, με σοβαρές επιπλοκές (περιεσφιγμένη κήλη).
Βουβωνοκήλη και ομφαλοκήλη αντίστοιχα
Ως προδιαθεσικοί παράγοντες για την ανάπτυξη κήλης αναφέρονται η παχυσαρκία, η μεγάλη ηλικία, η κληρονομική προδιάθεση, προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά και καταστάσεις χρόνιας αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης (χρόνιος βήχας λόγω πνευμονοπάθειας, χρόνια δυσκοιλιότητα, ασκίτης κλπ).
Αποτελεί την πιο συχνή μορφή κήλης. Δημιουργείται στο σημείο του βουβωνικού πόρου, στο «κανάλι» δηλαδή, διαμέσου του οποίου περνάει ο σπερματικός τόνος, το δεμάτιο που περιέχει το σπερματικό πόρο και αγγεία του όρχεος (στις γυναίκες περνάει ο στρογγύλος σύνδεσμος της μήτρας). Διακρίνεται σε ευθεία και λοξή, ανάλογα με το σημείο του καναλιού από το οποίο προβάλει, διάκριση όμως με μικρή κλινική σημασία.
Ευθεία και λοξή βουβωνοκήλη με περιεχόμενο λεπτό έντερο
Ποια τα συμπτώματα της βουβωνοκήλης;
Γίνεται αντιληπτή ως μια διόγκωση λίγο πάνω από τα γεννητικά όργανα, στα πλάγια του εφήβαιου, η οποία συνήθως «μπαινοβγαίνει» ή «χτυπάει» ανάλογα με τις κινήσεις του σώματος, το βήχα, την αφόδευση κ.α. Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις και στον άνδρα να κατέβει στο όσχεο, οπότε μιλάμε για οσχεοβουβωνοκήλη. Αν παγιδεύει τμήμα του εντέρου μπορεί να προκαλέσει ειλεό (αναστολή αποβολής αερίων και κοπράνων) ή να γίνει σκληρή και επώδυνη με ερυθρότητα του δέρματος και αδυναμία ανάταξης, πράγμα που σημαίνει ότι είναι περιεσφιγμένη και το σπλάγχνο που περιέχεται στραγγαλίζεται, με άμεσο κίνδυνο νέκρωσης και διάτρησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Ποια η θεραπεία της βουβωνοκήλης;
Είναι αποκλειστικά χειρουργική. Ζώνες, κηλεπίδεσμοι και διάφορα άλλα μέσα ανατάσσουν μόνο παροδικά τις κήλες και δημιουργούν συχνά συμφύσεις, δυσκολεύοντας τη χειρουργική αποκατάσταση. Από το 19ο αιώνα ακόμη καθιερώθηκαν διάφορες τεχνικές, οι οποίες επιβίωσαν για έναν αιώνα, μέχρι τις δεκαετίες του 1980-1990. Βασική τους αρχή ήταν αρχικά η παρασκευή (ο διαχωρισμός από τα γειτονικά ανατομικά στοιχεία) του σάκκου της κήλης, η ανάταξή του στην κοιλιά και στο τέλος η σύγκλειση του χάσματος σφιχτά με ράμματα σε πολλαπλά στρώματα. Αυτό παρουσίαζε το μειονέκτημα της δημιουργίας σημαντικής τάσης στην περιοχή συρραφής, σε ήδη προβληματικό τοίχωμα, με αποτέλεσμα τη συχνή εμφάνιση υποτροπών. Σε αυτό ήρθε να απαντήσει η πρώτη επανάσταση στη χειρουργική των κηλών, δηλαδή η τοποθέτηση πλεγμάτων (συνήθως από μη απορροφήσιμα υλικά), τα οποία αποκαθιστούν το χάσμα χωρις τη δημιουργία τάσης. Η δεύτερη επανάσταση που αφορά και την εποχή μας, είναι η καθιέρωση των λαπαροσκοπικών τεχνικών για την αποκατάσταση της βουβωνοκήλης. Με αυτές τις τεχνικές, είτε με τη μέθοδο της διακοιλιακής (μέσω της κοιλίας) προπεριτοναϊκής προσπέλασης (τεχνική TAPP), ή με τη μέθοδο της ολικής εξωπεριτοναϊκής προσπέλασης (τεχνική ΤΕP), βελτιστοποιείται η αποτελεσματικότητα, μειώνεται το τραύμα και ο μετεγχειρητικός πόνος και προσφέρεται πολύ καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
Λαπαροσκοπική αποκατάσταση βουβωνοκήλης
Τομές ανοικτής και λαπαροσκοπικής αποκατάστασης βουβωνοκήλης
Σχηματική απεικόνιση προσπέλασης στις τεχνικές TEP και TAPP αντίστοιχα
Η μηροκήλη αποτελεί επίσης κήλη της μηροβουβωνικής περιοχής, πιο χαμηλά από τη βουβωνοκήλη, από την οποία μερικές φορές είναι δύσκολο να διακριθεί. Σχηματίζεται στο σημείο εξόδου των μηριαίων αγγείων (μηριαίος δακτύλιος). Είναι πιο συχνή σε γυναίκες και έχει περισσότερες πιθανότητες περίσφυξης από τη βουβωνοκήλη.
Μηροκήλη
Πώς εκδηλώνεται κλινικά η μηροκήλη;
Συνήθως ως διόγκωση στη μηροβουβωνική χώρα η οποία είναι ανώδυνη. Συχνά γίνεται αντιληπτή όταν υποστεί περίσφυξη, όταν δηλαδή το περιεχόμενό της (έντερο, μείζον επίπλουν κλπ) δεν μπορεί να αναταχθεί και στραγγαλίζεται. Τότε η ψηλαφητή μάζα δεν ανατάσσεται, σκληραίνει και μπορεί να συνοδεύεται από αλλαγή χρώματος του υπερκείμενου δέρματος. Επίσης μπορεί να υπάρχει εικόνα ειλεού (εντερικής απόφραξης) με αναστολή αποβολής αερίων και κοπράνων. Σε περίπτωση περίσφυξης η χειρουργική θεραπεία πρέπει να είναι άμεση και επείγουσα, καθώς το περιεχόμενο της κήλης μπορεί να υποστεί νέκρωση και διάτρηση, με σοβαρές επιπλοκές και κινδύνους για τον ασθενή.
Ποια είναι η θεραπεία της μηροκήλης;
Η θεραπεία είναι αποκλειστικά χειρουργική. Η παραδοσιακή προσπέλαση, η ανοικτή, μετά την ανάταξη του σάκκου της μηροκήλης και του περιεχομένου του, περιλαμβάνει την τοποθέτηση πλέγματος για τη σύγκλειση του χάσματος. Τα τελευταία χρόνια, η σύγχρονη αποκατάσταση της μηροκήλης αφορά τις λαπαροσκοπικές τεχνικές (ΤΕΡ και ΤΑΡΡ), με τις οποίες βελτιστοποιείται το αποτέλεσμα, ελαττώνεται ο χρόνος ανάρρωσης και ο μετεγχειρητικός πόνος και καταλείπουν καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
Η ομφαλοκήλη αποτελεί κήλη της περιοχής του ομφαλού, ενός σημείου που συγκαταλέγεται στα λεγόμενα «ευένδοτα» σημεία του κοιλιακού τοιχώματος, το οποίο δηλαδή προδιαθέτει στο σχηματισμό κήλης. Είναι συχνότερη στις γυναίκες και είναι σχετικά πιο πιθανό σε σχέση με τις άλλες κήλες να υποστεί περίσφυξη (αδυναμία ανάταξης εντος της κοιλίας, στραγγαλισμός του περιεχομένου που εφόσον δεν αντιμετωπιστεί θα οδηγήσει σε νέκρωση και ρήξη του σπλάγχνου που παγιδεύεται, πχ εντέρου). Ο σημαντικότερος παράγοντας που προδιαθέτει στο σχηματισμό της είναι η αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης (εγκυμοσύνη, παχυσαρκία, χρόνιος βήχας κλπ). Γίνεται αντιληπτή ως διόγκωση στην περιοχή του ομφαλού η οποία μπορεί να «μπαινοβγαίνει, ενώ σε περιπτώσεις περίσφυξης γίνεται σκληρή και επώδυνη με ερυθρότητα του δέρματος και αδυναμία ανάταξης. Είναι δυνατό να προκαλέσει εικόνα ειλεού (εντερικής απόφραξης). Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Ομφαλοκήλη
Η κήλη λευκής γραμμής ή επιγαστρική κήλη, είναι μια κήλη που σχηματίζεται στην περιοχή της λευκής γραμμής, του σημείου δηλαδή που ενώνονται οι ορθοί κοιλιακοί μύες, στη μέση γραμμή της κοιλίας και μεταξύ ομφαλού και στέρνου. Γίνεται αντιληπτή ως διόγκωση της περιοχής που μπορεί να γίνεται εντονότερη με την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης και τη σύσπαση της κοιλίας.
Επιγαστρική κήλη
Η μεταγχειρητική κοιλιοκήλη είναι μια κήλη που σχηματίζεται σε περιοχές όπου υπάρχει προηγηθείσα τομή παλαιάς χειρουργικής επέμβασης. Γίνεται αντιληπτή ως διόγκωση σε περιοχή παλαιάς ουλής στο κοιλιακό τοίχωμα.
Μετεγχειρητική κήλη
Ποια είναι η θεραπεία της ομφαλοκήλης/επιγαστρικής κήλης/μετεγχειρητικής κοιλιοκήλης;
Η θεραπεία είναι αποκλειστικά χειρουργική. Βασίζεται στην ανάταξη του περιεχομένου της κήλης εντός της κοιλίας και στη σύγκλειση του χάσματος με τοποθέτηση πλέγματος. Τα τελευταία χρόνια, οι τεχνικές της λαπαροσκοπικής χειρουργικής έχουν υποκαταστήσει στις περισσότερες περιπτώσεις τις κλασικές, καθώς προσφέρουν καλύτερο αποτέλεσμα, μικρότερο τραύμα, λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και ταχύτερη ανάρρωση και πλεονεκτούν σημαντικά αισθητικά.