Μελάνωμα

Το μελάνωμα αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος , το οποίο ανάλογα με το στάδιο στο οποίο ανευρίσκεται μπορεί να συγκριθεί και με τους πιο επιθετικούς καρκίνους όλου του ανθρωπίνου σώματος. Προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα, που είναι τα κύτταρα του δέρματος που παράγουν μελανίνη, τη χρωστική που δίνει το χρώμα στο δέρμα.

Που εντοπίζεται το μελάνωμα;

Τα μελανώματα μπορούν να αναπτυχθούν οπουδήποτε, με συχνότερη εμφάνιση στις  περιοχές που είναι εκτεθιμένες στον ήλιο , όπως η πλάτη, τα πόδια, τα χέρια και το πρόσωπό, χωρίς όμως να αποκλείεται και η εμφανισή του σε πιο «κρυμμένες» περιοχές. Σπανιότερη και πιο «ύπουλη» εμφάνιση μπορεί να έχουμε σε σημεία όπως κάτω από τα νύχια, στο μάτι, στον πρωκτό, ακόμα και εσωτερικά, όπως στη στοματική κοιλότητα, τον οισοφάγο κλπ.

Πως είναι το μελάνωμα;

Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί ως αλλαγή ενός προϋπάρχοντος σπίλου (ελιάς) ή ως μια καινούργια δερματική χρωματική αλλοίωση στο δέρμα εκεί που δεν υπήρχε σπίλος. Γενικώς τα χαρακτηριστικά του μελανώματος  είναι τα εξής :

• Σπίλοι (ελιές) με ασύμμετρο σχήμα, δηλαδή πολύ διαφορετικό σχήμα στα δύο «μισά» ενός σπίλου.
• Ανώμαλα όρια του σπίλου, δηλαδή ανώμαλο σχήμα με «εγκοπές», «μύτες» κλπ
• Αλλαγές στο χρώμα ή περιοχές με διαφορετικές αποχρώσεις στον ίδιο σπίλο
• Μεγάλο μέγεθος (διάμετρος >6 mm)
• Αλλαγές στην εμφάνιση, το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος ενός προϋπάρχοντος σπίλου ή εμφάνιση σημείων όπως η φαγούρα και η αιμορραγία.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν όλα μαζί, αλλά συνήθως υπάρχει ένα ή περισσότερα απ αυτά με άλλοτε άλλη έκταση.

Ποιοι παράγοντες προδιαθέτουν στην εμφάνιση μελανώματος;

• Ανοιχτόχρωμο δέρμα
• Ιστορικό ηλιακού εγκαύματος
• Υπερβολική έκθεση στον ήλιο ή κατάχρηση τεχνητού μαυρίαματος (σολάριουμ)
• Ύπαρξη πολλών σπίλων (ελιές)
• Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
• Ανοσοκαταστολή

Υπάρχει πρόληψη για το μελάνωμα;

• Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο και χρήση μέσων προστασίας
• Αποφυγή τεχνητού μαυρίσματος
• Τακτική επίσκεψη σε δερματολόγο ιδίως για άτομα με πολλαπλούς σπίλους (ελιές)
• Άμεση κινητοποίηση του ασθενούς σε περίπτωση παρατήρησης ύποπτων σημείων, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω

Πώς γίνεται η διάγνωση του μελανώματος;

• Κλινική υποψία και πιθανή διάγνωση από δερματολόγο
• Βιοψία της βλάβης
• Αναλόγως της έκτασης, δηλ.του βάθους της βλάβης, συμπληρωματικός έλεγχος με αξονικές τομογραφίες για την πιθανότητα μεταστάσεων

Ποια η θεραπεία του μελανώματος;

Η θεραπεία του μελανώματος καθορίζεται από το βάθος που θα αναδειχθεί στην αρχική βιοψία. Αν το βάθος είναι μικρό, συνήθως μια πιο εκτεταμένη εκτομή του δέρματος γύρω από την αρχική βλάβη αρκεί. Αν είναι μεγαλύτερο, τότε υπάρχει σημαντική πιθανότητα μεταστάσεων σε άλλα όργανα, όπως οι λεμφαδένες, τα οστά, το ήπαρ και ο εγκέφαλος, οπότε απαιτείται συμπληρωματικός ακτινολογικός έλεγχος. Αν υπάρχουν μεταστάσεις, τότε δεν έχει νόημα η περαιτέρω χειρουργική θεραπεία, παρά μόνο η συμπληρωματική φαρμακευτική θεραπεία, κυρίως με τη μορφή της ανοσοθεραπείας. Αν δεν υπάρχουν μεταστάσεις, τότε ο ασθενής είναι κατάλληλος για ριζική χειρουργική θεραπεία, που αποτελεί τη μοναδική πιθανότητα πλήρους ίασης.

Ποια η χειρουργική θεραπεία του μελανώματος;

Όταν ο ασθενής κρίνεται κατάλληλος για χειρουργείο, αυτό αφορά σε μια εκτεταμένη αφαίρεση του δέρματος γύρω από τη βλάβη και στη λεγόμενη βιοψία φρουρού λεμφαδένα, δηλαδή του πιο κοντινού λεμφαδένα στη βλάβη (πχ αν η βλάβη είναι στο χέρι, ο φρουρός λεμφαδένας βρίσκεται στη μασχάλη). Αυτό γίνεται για να διαπιστωθεί αν η νόσος έχει φτάσει στους λεμφαδένες. Αν ναι, τότε γίνεται συμπληρωματικός λεμφαδενικός καθαρισμός της περιοχής.